Melkkliertumoren bij honden en katten
Melkkliertumoren, ofwel mammatumoren, zijn tumoren uitgaande van de melkklieren (mammae). Melkkliertumoren zijn vooral bij honden een veel voorkomende tumor, maar ook bij katten komen melkkliertumoren voor.
Melkkliertumoren bij de hond
Melkkliertumoren komen veel voor, vooral bij vrouwelijke honden vanaf ongeveer 10 jaar oud. Voornamelijk intacte (niet gesteriliseerde) en op latere leeftijd gesteriliseerde teven zijn gevoelig voor het ontwikkelen van melkkliertumoren.
Melkkliertumoren komen zelden voor bij jonge honden (jonger dan 4 jaar) en mannelijke honden. De melkkliertumoren bij mannelijke honden zijn bijna altijd goedaardige zwellingen van de melkklieren.
Ook bij vrouwelijke honden kunnen goedaardige zwellingen van de melkklieren voorkomen. Bij vrouwelijke honden is ongeveer de helft van de melkkliertumoren goedaardig. Helaas is de andere helft van de melkkliertumoren kwaadaardig. Kwaadaardige melkkliertumoren kunnen uitzaaien naar de lymfeknopen en daarna naar de longen (60%-80%) en longvliezen (10%-40%). Soms zaait een melkkliertumor uit naar de lever (10%-20%), de nieren (10%-20%), het hart (10%-15%) of naar het bot (< 10%).
Melkkliertumoren, ofwel mammatumoren bij de hond.
Melkkliertumoren bij de kat
Ook bij katten komen melkkliertumoren voor, vooral bij vrouwelijke katten vanaf ongeveer 10-12 jaar leeftijd. Bij katten is het grootste deel (ongeveer 85%) van de melkkliertumoren helaas kwaadaardig en is de prognose meestal slechter dan bij honden.
Heeft sterilisatie invloed op het ontwikkelen van melkkliertumoren?
Het op jonge leeftijd steriliseren van een teef heeft grote invloed op de ontwikkeling van melkkliertumoren op latere leeftijd. Sterilisatie voor de eerste loopsheid verkleint de kans op het ontwikkelen van melkkliertumoren aanzienlijk. Bij een teef die voor de eerste loopsheid is gesteriliseerd, is de kans op de ontwikkeling van melkkliertumoren net zo klein als bij een reu.
Naarmate er meer jaren (loopsheden) verstrijken, wordt de invloed van sterilisatie op de ontwikkeling van melkkliertumoren, minder groot. Vanaf 4 jaar leeftijd heeft steriliseren geen invloed meer op de ontwikkeling van kwaadaardige melkkliertumoren op latere leeftijd. De ontwikkeling van goedaardige melkkliertumoren wordt met sterilisatie nog wel geremd en is zinvol tot ongeveer 7 jaar leeftijd.
Ook andere factoren kunnen invloed hebben op het ontwikkelen van melkkliertumoren. Zo hebben honden op een dieet met veel rood vlees en honden die op jonge leeftijd al overgewicht hebben een vergrote kans op de ontwikkeling van melkkliertumoren.
Net zoals bij honden, verkleint sterilisatie op jongere leeftijd de kans op melkkliertumoren bij de kat. Katten die voor de leeftijd van 1 jaar gesteriliseerd worden, hebben een aanzienlijk kleinere kans om melkkliertumoren te ontwikkelen dan katten die na 1 jaar leeftijd gesteriliseerd worden. Na de leeftijd van 2 jaar heeft sterilisatie geen effect meer op het risico op melkkliertumoren.
Het gebruik van de poezenpil als anticonceptie (om krolsheid en dracht te voorkomen) vergroot de kans op melkkliertumoren aanzienlijk. Mede hierdoor raden wij het gebruik van de poezenpil sterk af.
Waaraan kan ik melkkliertumoren herkennen?
Melkkliertumoren zijn te herkennen als bulten onder de huid in de regio van de melkklieren (het gebied onder de buik waar de tepels zitten). Ze kunnen direct onder een tepel zitten, maar kunnen ook rondom een tepel zitten. Soms is er sprake van één bult, maar er kunnen ook meerdere bulten of trosjes bulten voelbaar zijn. Soms zitten de bulten bij één melkklier, maar de bulten kunnen ook in meerdere melkklieren aanwezig zijn. De bulten wisselen van grootte en kunnen zeer klein (vanaf 0,1 cm) tot zeer groot (soms meer dan 10 cm) in doorsnede zijn. De huid over de bult kan opengaan (ulcereren), dit gebeurt vaker bij katten dan bij honden.
Soms zijn de bulten vergroeid met de onderliggende buikwand of met de huid, maar dit is niet altijd het geval. Ook kan je in enkele gevallen afwijkende vloeistof uit de tepels masseren. Wanneer de melkkliertumor is uitgezaaid, dan kunnen de omliggende lymfeknopen (in liezen en/of oksels) vergroot zijn. Meestal hebben dieren bij beginnende melkkliertumoren geen klachten, er zijn slechts bulten in de melkklieren voelbaar. Als de melkkliertumoren al lange tijd aanwezig zijn, dan kan een dier hierdoor gewicht verliezen. Bij uitzaaiingen naar de longen kunnen benauwdheidsklachten ontstaan.
Hoe wordt de diagnose melkkliertumor gesteld?
Over het algemeen is op basis van het klinisch onderzoek, door de bult te voelen, de diagnose melkkliertumor eenvoudig te stellen. Bij twijfel kan door middel van een DNAB (Dunne Naald Aspiratie Biopt) het onderscheid gemaakt worden tussen een melkkliertumor of een andere oorzaak/tumor. Er worden dan met een injectienaald cellen afgenomen uit de bult die onder de microscoop beoordeeld kunnen worden.
Helaas kan met dit onderzoek niet vastgesteld worden of de melkkliertumor goedaardig of kwaadaardig is. Dit onderscheid kan alleen maar gemaakt worden door middel van een weefselbiopt, waarbij een deel van de bult, of de gehele bult, chirurgisch wordt verwijderd. Voordat een melkkliertumor chirurgisch wordt verwijderd, is het verstandig om een röntgenfoto van de longen te maken om te controleren op eventuele uitzaaiingen (metastasen). Als er al uitzaaiingen zijn, is er sprake van een kwaadaardige melkkliertumor.
Tijdens het klinisch onderzoek worden ook altijd de lymfeknopen gevoeld. Het is verstandig om deze aan te prikken voor microscopisch onderzoek. Als de lymfeknopen sterk vergroot zijn, is dat ook een aanwijzing voor een kwaadaardige tumor.
Hoe wordt een melkkliertumor behandeld?
Chirurgie
Een melkkliertumor kan alleen behandeld worden door het chirurgisch verwijderen van de tumor, eventueel in combinatie met het verwijderen van de omliggende lymfeknopen. Wanneer de melkkliertumor al is uitgezaaid naar de longen, dan heeft chirurgische verwijdering van de tumor helaas geen effect meer. Er zijn verschillende chirurgische technieken mogelijk:
- Nodulectomie – het verwijderen van de bult, eventueel in combinatie met omliggend weefsel.
- Simpele mastectomie – het verwijderen van 2 of 3 volledige melkklieren.
- Radicale mastectomie – het verwijderen van alle melkklieren.
Bij de hond heeft ruim verwijderen van de bult (nodulectomie) de voorkeur. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat er geen verschil is in overlevingstijd tussen honden waarbij een nodulectomie is uitgevoerd en honden waarbij een radicale mastectomie is uitgevoerd. Een hond met een kwaadaardige melkkliertumor, waarbij alle melkklieren in een behandeling worden verwijderd, leeft dus niet langer dan een hond waarbij alleen de bult (of bulten) wordt verwijderd.
Het kan echter wel voorkomen dat, bij de hond waarbij alleen de bult is verwijderd, er in de toekomst opnieuw bulten ontstaan, welke opnieuw moeten worden verwijderd. Toch heeft het, eventueel meerdere keren, uitvoeren van een nodulectomie de voorkeur boven een radicale mastectomie. Een radicale mastectomie is namelijk een zeer ingrijpende en zeer pijnlijke ingreep voor de hond.
Welke chirurgische ingreep wordt toegepast zal per hond verschillen en is o.a. afhankelijk van de leeftijd van de hond, de grootte van de hond, het aantal aanwezige melkkliertumoren en de grootte van de melkkliertumoren. Ook het chirurgisch verwijderen van de omliggende lymfeknopen zal per patiënt verschillen.
Bij de kat is het advies om alle melkklieren en de omliggende lymfeknopen te verwijderen (radicale mastectomie). Vaak wordt dit in twee aparte operaties gedaan met ongeveer drie weken tussentijd.
Sterilisatie
In het verleden werden dieren met melkkliertumoren meteen gesteriliseerd. Helaas blijkt sterilisatie op latere leeftijd geen effect te hebben op de ontwikkeling van nieuwe kwaadaardige melkkliertumoren of uitzaaiingen. Sterilisatie beschermt tot een leeftijd van 7-8 jaar wel tegen de ontwikkeling van nieuwe goedaardige melkkliertumoren. In zeer uitzonderlijke gevallen (<5%) heeft de melkkliertumor receptoren voor oestrogenen (hormoon geproduceerd door de eierstokken), alleen in deze gevallen heeft sterilisatie effect op de ontwikkeling van nieuwe melkkliertumoren en uitzaaiingen.
Chemotherapie
Chemotherapie is niet effectief bewezen als behandeling voor melkkliertumoren.
De prognose van melkkliertumoren
De prognose bij melkkliertumoren is afhankelijk van een aantal factoren:
- De grootte van de tumor. Hoe groter de tumor is, hoe slechter de prognose. Bij honden is onderzoek gedaan waaruit blijkt dat bij tumoren met een doorsnede van meer dan 3 cm doorsnede veel vaker een melkkliertumor terugkomt, dan bij tumoren met een kleinere doorsnede dan 3 cm. Bij katten is de prognose bij grote tumoren erg slecht.
Bij katten met een melkkliertumor groter dan 3 cm, is de gemiddelde overleving nog slechts 6 maanden.
- Het type tumor (histologie). Een goedaardige tumor is natuurlijk veel gunstiger dan een kwaadaardige tumor. Toch bestaat er meer variatie dan alleen goedaardig en kwaadaardig. Goedaardige tumoren kunnen atypische cellen vertonen. Wanneer deze atypische cellen aanwezig zijn in de verwijderde tumor, is er een grotere kans op de ontwikkeling van kwaadaardige tumoren in de toekomst. Wanneer een goedaardige tumor uit normale cellen bestaat, dan is er geen vergrote kans op de ontwikkeling van kwaadaardige tumoren in de toekomst.
- De ingroei en verspreiding van de melkkliertumor. anneer de tumorcellen zich binnen het klierweefsel bevinden, dan is de prognose gunstiger dan wanneer de tumorcellen zich ook al in de lymfevaten of de bloedvaten bevinden. Zijn er al tumorcellen in de omliggende lymfeknopen aanwezig dan wordt de ziektevrije periode aanzienlijk verkort.
Zeker bij katten is de prognose slecht als er al tumorcellen in de lymfeknopen zijn. De meeste katten sterven dan binnen 9 maanden na het stellen van de diagnose.
Heeft u nog vragen na het lezen van deze pagina, of wilt u naar aanleiding van deze pagina graag een afspraak bij ons maken, neem dan gerust contact met ons op, wij helpen u graag!
Deel dit bericht
Facebook
Twitter
WhatsApp
E-mail
