Hartwormen (Dirofilaria Immitis) komen alleen voor in zuidelijke landen. Als je een denkbeeldige lijn trekt tussen Parijs en Milaan komen hartwormen ten zuiden hiervan voor. Ze worden overgedragen via mugjes en kunnen tot ernstige hartproblemen leiden. Omdat onze honden vaak mee gaan met vakantie zien we in Nederland steeds vaker hartworm. Aangezien het een ernstige infectie kan zijn is het erg belangrijk honden die naar zuidelijke landen op vakantie gaan te beschermen tegen deze wormen.
Verspreiding van Hartworm in Europa. In de donkerrood gekleurde gebieden komt hartworm voor.
Hoe wordt hartworm bij de hond overgedragen?
Zoals eerder gezegd worden hartwormen overgedragen via muggen. Deze muggen worden besmet met larfjes (het eerste stadium, namelijk de L1 larve. De L1 larve wordt ook wel microfilaria genoemd. Iedere L is een nieuw stadium van de hartworm) na het steken van een hond besmet met hartwormen. In de mug zal de larve zich verder gaan ontwikkelen van een L2 larve tot een L3 larve. Als de mug weer een hond steekt wordt deze L3 larve niet rechtstreeks in de bloedbaan geïnjecteerd maar komt deze naast de beet terecht op de huid in een klein beetje speeksel van de mug. De larve zal dan via de muggenbeet door de huid in de hond terechtkomen.
Hartworm bij de hond wordt overgedragen via muggen.
Wat gebeurt er nadat een hond is gestoken door een mug besmet met hartworm?
Nadat een hond gestoken is door een mug besmet met hartworm zal de L3 larve in de huid leven en binnen ca. twee weken tot een L4 larve ontwikkelen.Deze L4 larve leeft gedurende ongeveer 3 maanden in de huid en zal als L5 larve naar de bloedbaan migreren en zich als jongvolwassen worm gaan nestelen in de longslagader. Na 5-7 maanden zal de worm zich weer gaan voortplanten en komen de L1 larfjes weer in de bloedbaan terecht.
Welke klachten krijgt een hond besmet met hartworm?
Honden krijgen pas last van hartwormen als ze als volwassen stadia leven in de longslagader of in het hart. Als de hond besmet is met slechts een paar wormen zijn er meestal geen klachten. Als een hond besmet is met vele hartwormen zullen deze zich, naast in de longslagader, ook gaan nestelen in de rechter kamer. Door de wormen kan de rechter kamer zich minder goed gaan vullen en kan deze het bloed minder goed rondpompen naar de longen en uiteindelijk de linker boezem en kamer. Hierdoor krijgt de hond de volgende klachten:
- Slechte conditie
- Vocht in de buikholte
- Lage algemene bloeddruk
- Flauwtes en omvallen
- Gewichtsverlies
- Hoesten
- Ernstige gevallen kunnen overlijden.
Hoe weet je of een hond besmet is met hartworm?
De diagnose kan gesteld worden door middel van een bloedtest. Deze bloedtest toont volwassen hartwormen aan. Omdat het wel 5 tot 7 maanden na besmetting kan duren voordat de wormen volwassen zijn bewijst een negatieve test niet dat de hond niet met hartworm besmet is.
Hoe kan je een hond besmet met hartwormen behandelen?
Er zijn twee opties. Je kan voorkomen dat er volwassen wormen ontstaan door preventief honden te gaan behandelen tegen de larvale stadia (de L1, L3 en L4 larves. De L2 larve leeft in de mug). Daarnaast kan je volwassen hartwormen behandelen. Helaas zijn deze volwassen hartwormen erg lastig te doden.
Het voorkomen van hartwormen
Het is veruit het beste om te voorkomen dat een hond besmet wordt met (volwassen) hartwormen. Er zijn vele middelen werkzaam tegen larfjes van hartwormen, zoals Stronghold (één pipet per maand op de huid druppelen) of Milbemax (iedere maand behandelen met Milbemax en dit ook nog herhalen één maand na thuiskomt). Alle middelen effectief tegen de larfjes behoren tot de zogenaamde abermectines (ivermectine, selamectine, moxydectine).
Het behandelen van een hond besmet met (vele) volwassen hartwormen
Honden die besmet zijn met volwassen hartwormen zijn moeilijk te behandelen. Als een hond slechts een paar volwassen hartwormen heeft is het te overwegen niet te behandelen. Deze volwassen wormen zullen na een paar jaar vanzelf overlijden. Door iedere maand deze honden te behandelen met bijvoorbeeld Milbemax voorkom je dat de hond opnieuw een infectie kan oplopen of hartworm zal verspreiden. Daarnaast verkort Milbemax de levensduur van een volwassen hartworm.
Bij ernstiger geïnfecteerde honden wegen de voordelen op tegen de nadelen van de behandeling. Het behandelen van een hond met volwassen hartwormen is namelijk niet zonder risico. Volwassen hartwormen die gedood worden komen namelijk in de longslagader terecht en kunnen tot ernstige trombo-embolie leiden. Hierbij sluit een (deel van) hartworm de bloedtoevoer naar een deel van de longen af met ernstige benauwdheid en mogelijk de dood tot gevolg. Daarom is de behandeling van een hond met hartworm iets wat alleen in een speciaal uitgeruste dierenkliniek of -ziekenhuis kan plaats vinden. Na de behandeling moet de hond nog wekenlang strikte rust houden.
Het beste is eerst een hond besmet met volwassen hartwormen te classificeren. Klasse 1 heeft slecht milde symptomen, klasse 4 zeer ernstige.
- Klasse 1
Dit zijn jonge honden met weinig klachten. Ze hoesten soms een enkele keer en zijn alleen bij zwaardere inspanning sneller moe. Op röntgen en bloedonderzoek zijn er weinig afwijkingen.
- Klasse 2
Deze honden hebben net als klasse 1 nog maar weinig symptomen. Op bloedonderzoek zijn er milde afwijkingen te vinden (milde bloedarmoede bijvoorbeeld) en op röntgen zijn er duidelijke veranderingen aan het hart te zien. De urine kan een (mild) verhoogd eiwitgehalte bevatten.
- Klasse 3
Deze honden zijn al duidelijk ziek en vallen af. Ze hoesten en op röntgen zijn er duidelijke veranderingen te zien zoals schade aan de bloedvaten. Ze hebben duidelijke bloedarmoede en een hoog eiwitgehalte in de urine.
- Klasse 4
Deze honden raken in shock en kunnen niet meer lopen. Ze hebben moeite met ademen en hebben donkere urine. Deze honden zijn in acuut levensgevaar en op echo zijn er hartwormen zichtbaar in de rechter boezemkamer klep. Deze honden kunnen alleen nog acuut gered worden door hartwormen via de halsader te verwijderen (zie het filmpje beneden).
Klasse 4 honden met een hartworminfectie moeten chirurgisch behandeld worden. Let op, deze beelden zijn vrij heftig!
Volwassen hartwormen kunnen alleen gedood worden met melarsomine (Immiticide). Het is het beste de wormen geleidelijk af te laten sterven zodat het risico op emboli zo klein mogelijk is. Daarom adviseren wij de milde gevallen twee injecties te geven (2,5 mg/kg diep in de spier) met 24 uur ertussen. Ernstige en zeer ernstige gevallen geven we één injectie (2,5 mg/kg) diep in de spier. Na één maand geven we dan alsnog de dubbele injectie.
Door deze behandeling sterven niet alle wormen tegelijkertijd. Dit verkleint de kans op (ernstige) emboli.
Waar moet ik op letten nadat mijn hond behandeld is tegen hartworm?
Nadat een hond succesvol is behandeld tegen hartworm moet de hond gedurende één maand strikte rust houden. De eerste 7-10 dagen zijn het meest kritiek. Let met name op symptomen zoals koorts, hoesten of bloedneuzen. Indien dit optreedt is het het beste direct contact op te nemen met één van onze vestigingen.
Heeft u nog vragen naar aanleiding van deze tekst of heeft uw hond (mogelijk) hartworm, neem dan gerust contact met ons op. Wij helpen u graag!