Informatiebrief - Nierproblemen bij de kat
Wat is nierinsufficiëntie?
Bij nierinsufficiëntie of nierfalen is er sprake van een verminderde nierfunctie van een huisdier.
De nieren spelen echter een zeer belangrijke rol in het lichaam:
- Ze zorgen o.a. voor de regulering van de vochtbalans in het lichaam, ofwel ze geven aan hoeveel een huisdier moet plassen en dus moet drinken.
- Op deze manier reguleren ze ook de bloeddruk van een huisdier.
- Ze filteren het bloed, waardoor afvalstoffen uit het bloed verwijderd worden en uitgescheiden worden in de urine. Hierdoor worden belangrijke stoffen in de juiste hoeveelheid in het bloed gehouden.
- Ze hebben een grote reservecapaciteit, waardoor de taken nog goed uitgevoerd kunnen worden als een deel van de nieren beschadigd is. Echter als meer dan 70% van de nieren kapot is, dan kunnen ze niet goed meer functioneren en kunnen er symptomen optreden van nierinsufficiëntie.
Er zijn verschillende oorzaken voor nierinsufficiëntie, waarvan de belangrijkste ouderdom en daardoor slijtage is. Het kan ook veroorzaakt worden door onder andere infecties (nierbekkenontsteking), vergiftigingen, tumoren, medicijnen, kristal- en/of steenvorming en aangeboren afwijkingen.
Wat zijn de symptomen van nierinsufficiëntie?
- Veel drinken en plassen
De nieren kunnen de urine niet meer goed concentreren waardoor een kat meer gaat plassen en daardoor meer gaat drinken. De urine zal meer waterig zijn en het soortelijk gewicht van de urine (het concentratievermogen) zal daarom dalen. - Misselijkheid, braken, minder eetlust
Bij nierinsufficiëntie kunnen de nieren belangrijke afvalstoffen zoals ureum en creatinine niet meer goed uit het bloed verwijderen. Door de verhoogde afvalstoffen kan een huisdier misselijk worden en kunnen er zweertjes ontstaan, zoals op de tong (verminderde eetlust en pijn bij het eten), maag (misselijkheid en braken) of darmen (diarree klachten) waardoor een huisdier gewicht verliest. - Bloedarmoede
De nieren maken normaal erytropoïtine (EPO) aan, een hormoon dat de productie van rode bloedcellen stimuleert. Bij nierinsufficiëntie kan het zijn dat er te weinig van dit hormoon aangemaakt wordt, waardoor er minder rode bloedcellen worden aangemaakt (bloedarmoede). Indien een huisdier bloedarmoede ontwikkeld kan hij/zij bleke slijmvliezen hebben, minder energie hebben en lusteloos worden. - Doffe vacht, algehele slechte conditie
Een huisdier met nierinsufficiëntie kan minder goed vocht vasthouden. Hierdoor en door afvalstoffen zal de vacht vocht verliezen en er doffer uitzien waardoor ook de huid overeind kan blijven staan. Vaak hebben dieren met nierinsufficiëntie minder zin om zichzelf te wassen en verzorgen.
Hoe stellen we de diagnose?
De diagnose nierinsufficiëntie wordt gesteld op basis van symptomen, bloedonderzoek en urineonderzoek.
- Bloedonderzoek
- In het bloed worden onder andere de afvalstoffen ureum en creatinine bepaald.
- Ook wordt het SDMA bepaald, dit is een parameter welke vrijkomt bij schade op een specifieke plek in de nieren.
- Tevens wordt het percentage rode bloedcellen (hematocriet) en de bloedzouten fosfaat en kalium gemeten. Het fosfaat in het bloed kan verhoogd raken omdat de nieren het overtollige fosfaat niet goed uit kunnen scheiden. Het kalium gehalte in het bloed kan te laag worden, wat weer effect heeft op de spieren in het lichaam.
- Urineonderzoek
- In de urine wordt gekeken of de nieren in staat zijn de urine goed te concentreren. Er is alleen sprake van nierinsufficiëntie als de nieren niet meer goed kunnen concentreren.
- Tevens kan gekeken worden of de filtreerfunctie van de nieren nog intact is door te kijken of er meer eiwitten dan normaal in de urine zitten (de UPC-ratio).
Door middel van bovenstaande testen kunnen we bepalen of er sprake is van nierinsufficiëntie, maar nog niet wat de oorzaak is. Hiervoor moet verder onderzoek gedaan worden. Denk hierbij aan een punctie van de nieren, kweek van de urine, echografisch onderzoek, röntgenfoto’s en/of bloeddrukmeting. Indien er een onderliggende oorzaak wordt gevonden, zoals bijvoorbeeld een nierbekkenontsteking, dan wordt deze behandeld.
Wat is chronische nierinsufficiëntie en hoe gaat het verloop hiervan?
Soms is er sprake van restschade aan de nieren en zullen de nieren helaas niet meer voor 100% herstellen, we spreken dan van chronische nierinsufficiëntie. Ook als er geen onderliggende oorzaak voor de nierinsufficiëntie gevonden wordt, noemen we dit chronische nierinsufficiëntie.
Wanneer een deel van de nieren niet goed meer functioneert, zal het gezonde deel proberen de taken op te vangen, de gezonde cellen zullen dus extra hard gaan werken. Door deze verhoogde belasting zullen de gezonde cellen uiteindelijk ook kapot gaan door uitputting. De nierinsufficiëntie zal dus langzaam verergeren, dit heet een progressief verloop van de ziekte. Tevens kan het verhoogde fosfaat in het bloed gaan neerslaan in de nieren, waardoor de nier nog sneller kapot zal gaan.
Helaas is het niet mogelijk om chronische nierinsufficiëntie te genezen. Een huisdier is dus de rest van zijn/haar leven nierpatiënt. Dan proberen we de nieren de rest van het leven zo goed mogelijk te ondersteunen met een dieet en indien nodig medicatie.
Hoe behandelen we chronische nierinsufficiëntie?
De behandeling van chronische nierinsufficiëntie is erop gericht zowel de levensverwachting als de levenskwaliteit van het dier te verbeteren. Afhankelijk van het stadium van de ziekte en eventuele complicaties zal besloten worden welke behandeling voor het dier het beste is.
- Extra vocht toedienen
Als de diagnose chronische nierinsufficiëntie gesteld is, kan het nodig zijn dat we het huisdier moeten helpen met het afvoeren van overtollige afvalstoffen. Hievoor wordt hij/zij opgenomen en geven we bij voorkeur een intraveneus infuus (vocht direct in het bloedvat).
Naast het intraveneuze infuus kunnen we ook vocht onder de huid aanbrengen, waardoor de nieren ook doorgespoeld worden. Dit onder de huid geven van vocht (een subcutaan infuus genoemd), zou ook eventueel door u thuis gegeven kunnen worden.
Tevens adviseren wij om het huisdier zo veel mogelijk te stimuleren om zelf goed vocht op te nemen en de nieren door te blijven spoelen door blikvoer te geven, uit de kraan te laten drinken, een drinkfontein aan te schaffen, etc. - Nierdieet
De productie van afvalstoffen wordt verminderd door het eten van nierdieet. Hierin zit namelijk minder eiwit en fosfaat, waardoor er minder creatinine, ureum en fosfaat in het bloed zal worden gevormd. De nieren hoeven dan minder afvalstoffen uit te scheiden en er zal minder fosfaat in de nieren neerslaan.
Huisdieren vinden nierdieet voer helaas vaak minder lekker dan ander voer, omdat er minder zout in zit. Het belangrijkste is echter dat een dier voldoende eet in plaats van wát hij/zij eet (zoals het nierdieet)! Het nierdieet wordt dus ook pas opgestart er een goede eetlust is. - Behandeling te hoog fosfaatgehalte
Indien het fosfaatgehalte in het bloed te hoog wordt ondanks het nierdieet of omdat het nierdieet niet (goed) gegeten wordt, is het ook een optie om Ipakitine© te geven. Ipakitine© is een fosfaatbinder en hiermee kunnen we in ieder geval de opname van het fosfor beperken. - Behandeling te laag kaliumgehalte
Wanneer het kaliumgehalte in het bloed te laag is, dan kan het voedingssupplement Tumil-K© (een poeder) over het voer gestrooid worden. Tumil-K bevat kalium in een smakelijke eiwitbasis. - Vitamine B
Nierpatiënten hebben een verhoogde behoefte aan vitamine B doordat ze veel van deze vitaminen verliezen via de urine. B vitamines zijn extra toegevoegd aan een nierdieet, maar soms kunnen er redenen zijn om meer B vitamines toe te dienen, meestal gaat dit in de vorm van een injectie. - Behandeling eiwitverlies via de nieren
Semintra© helpt eiwitverlies via de nieren tegen gaan. Als een huisdier teveel eiwitten verliest via de urine, dan kunnen we dit op deze manier beperken en de progressie van de nierinsufficiëntie vertragen. - Behandeling te hoge bloeddruk
Bij chronische nierinsufficiëntie ontwikkelt meer dan de helft van de huisdieren een verhoogde bloeddruk, ofwel hypertensie. Hierdoor zullen de nieren sneller achteruitgaan, maar ook andere organen hebben er last van zoals hersenen en ogen. Door de bloeddruk te meten en zo nodig medicatie tegen hypertensie (Amodip©) te geven kunnen we de nieren en andere organen beschermen. - Symptomatische therapie
Als een huisdier misselijk is en/of gaat braken, dan kunnen we hem/haar zo goed mogelijk ondersteunen door Cerenia© te geven tegen de misselijkheid en het braken. Bij te weinig eten, kunnen we Mirataz© geven om de eetlust op te wekken.
Wat zijn de vervolgafspraken?
Het is verstandig om een dier met chronische nierinsufficiëntie regelmatig door ons te laten controleren.
De eerste controle wordt aangeraden twee maanden na de diagnose. Indien de nierwaarden stabiel zijn is het aan te raden minimaal twéé keer per jaar langs te komen.
Dieren met een verder gevorderde chronische nierinsufficiëntie adviseren wij vier of meer keer per jaar op controle te komen. De arts zal met u bespreken wat van toepassing is.
Tijdens deze controles zal een huisdier weer helemaal onderzocht worden, het lichaamsgewicht wordt gemonitord, er zal bloed en urine afgenomen worden voor onderzoek en de bloeddruk zal worden gemeten. Indien nodig zullen er medicijnen en/of voedingssupplementen worden voorgeschreven en/of toegediend.
Blijf alert en signaleer op tijd!
Een huisdier kan niet praten en daarom is het belangrijk om alert te zijn. Zo kunt u onder meer letten op gedragsveranderingen, eetlust, drink- en plasgedrag maar ook gewichtsveranderingen en de mate van activiteit. Bij twijfel of vragen, neem dan direct contact op met de kliniek.
Indien u verder nog vragen heeft naar aanleiding van deze informatiebrief kunt u ten alle tijden contact met ons op nemen.
