Informatiebrief - Te snel werkende schildklier bij de kat
Wat houdt een schildklierprobleem in?
De schildklier bestaat uit 2 lobben, die aan beide kanten naast de luchtpijp in het keelgebied liggen. De voornaamste taak van de schildklier is het produceren van schildklierhormoon, ook wel T4 genoemd. Dit hormoon reguleert de snelheid van de stofwisseling (metabolisme) en daarmee de snelheid van het verbruik van voedingsstoffen en energie.
Bij de kat zien we meestal een overproductie van het schildklierhormoon, deze aandoening heet hyperthyreoïdie. De schildklier werkt dan te snel en veroorzaakt een snellere stofwisseling. Hyperthyreoïdie komt vooral voor bij oudere katten, vanaf 8 jaar. Het is de meest voorkomende stofwisselingsaandoening bij katten.
Wat is de oorzaak?
De overproductie van het schildklierhormoon komt in 98% van de gevallen door een goedaardige tumor of hyperplasie, slechts in 2% door een kwaadaardige tumor.
De onderproductie van het hormoon komt zeer zelden bij katten voor, maar zien we wel vaker bij honden. In ongeveer 70% van de gevallen zijn beide lobben van de schildklier hyperactief.
Wat zijn de symptomen van hyperthyreoïdie?
- Afvallen, ondanks een grote eetlust
- Veel drinken en plassen
- Braken (vaak door te snel eten) en diarree
- Gedragsveranderingen: hyperactiviteit, agressiviteit, veel miauwen op andere plekken slapen, vaak op koude ondergrond liggen
- Snellere hartslag, soms ook ontwikkeling van een hartruis
In sommige gevallen komen andere symptomen voor, die passen meer bij de apathische hyperthyreoïdie. Hierbij ontstaat juist minder eetlust, de kat wordt sloom en vertoont spierzwakte.
Wat is het gevolg van hyperthyreoïdie?
Doordat de stofwisseling op een hogere snelheid komt, moeten alle organen in het lichaam sneller werken. Er kunnen dan ook ‘slijtage klachten’ ontstaan van andere organen.
- Doordat het hart sneller klopt ontstaat er overbelasting van het hart. De hartspier kan hierdoor verdikt raken (hypertrofische cardiomyopathie).
- Er kan een verhoogde bloeddruk ontstaan. Deze bloeddrukstijging kan complicaties geven in de vorm van oogproblemen, nierinsufficiëntie en/of hersenproblemen.
- De nieren worden overbelast. De nieren zijn al gevoelig voor slijtage bij oudere katten, de extra belasting vormt een verhoogd risico op het ontstaan van nierinsufficiëntie..
- Ook de lever wordt belast door de verhoogde stofwisseling, we zien dan vaak een stijging van de leverenzymen in het bloed. Vaak normaliseert de lever weer na de start van de behandeling.
Hoe stellen we de diagnose?
Door middel van een bloedonderzoek kan de totale hoeveelheid schildklierhormoon (totaal T4) worden bepaald. Wij adviseren om ook de nier- en leverwaarden te bepalen. Indien er aanwijzingen zijn voor verminderde nierfunctie controleren we ook de urine.
Soms is een vergrote schildklier te voelen. We moeten dan alsnog een bloedonderzoek doen om de diagnose te bevestigen, omdat er ook tumoren van de schildklier voorkomen die geen extra hormonen produceren.
Hoe behandelen we hyperthyreoïdie?
Er zijn 3 verschillende therapie opties:
- Medicamenteuze behandeling
De overproductie van schildklierhormoon kan geremd worden met behulp van medicijnen (Felimazole©). Deze moet een huisdier twee keer per dag innemen voor de rest van zijn/haar leven. De dosering van het medicijn wordt in de loop van enkele weken bepaald, afhankelijk van de gemeten T4 waarde in het bloed en eventuele aanwezige complicaties.
De nadelen van de medicamenteuze behandeling is dat het geen blijvende genezing biedt. Verder kunnen katten bijwerkingen van het medicijn vertonen. De belangrijkste bijwerkingen zijn anorexie, huidproblemen, beenmergdepressie en de progressie van nierinsufficiëntie.
Voor controle op deze bijwerkingen adviseren we één maand na het starten van de behandeling nogmaals een bloedcontrole te doen. Als opvolging van de behandeling adviseren wij twéé keer per jaar een controle. Tijdens deze controle voeren we een uitgebreid lichamelijk onderzoek uit, controleren we parameters in het bloed en voeren we een bloeddrukmeting uit.
We gebruiken de medicatie ook regelmatig om katten te stabiliseren voor de volgende therapie opties: - Chirurgische behandeling
De hyperactieve lob van de schildklier kan operatief verwijderd worden. Voordeel is dat er geen hormoon meer door de tumor geproduceerd kan worden. Het nadeel is dat het een ingrijpende operatie is. Verder komt het in 70% van de gevallen voor dat beide schildklierlobben overproduceren.
Een ander nadeel is dat er heel dicht op beide schildklierlobben een ander orgaan ligt: de bijschildklier. De bijschildklier is enkele millimeters groot en heeft een belangrijke functie in de calciumhuishouding. Bij een operatie kan de bijschildklier beschadigd of verwijderd worden, waardoor de hormoonproductie wegvalt van de bijschildklier. Dit is zeker bij beiderzijds verwijdering een risico. Na de operatie moet de calciumspiegel in het bloed dan ook worden gecontroleerd. Bij een calciumtekort moet dat ondervangen worden door medicijnen, soms levenslang.
Het kan ook gebeuren dat er schildklierweefsel in de borstholte aanwezig is, ook wel ectopisch schildklierweefsel genoemd. De ectopische schildklier kan ook hyperactief zijn. Het is dus ook noodzakelijk dat duidelijk is waar hyperactief weefsel aanwezig is voordat tot operatie wordt overgegaan. De enige manier om dit in beeld te brengen is door middel van een scan (scintigrafie) bij een specialistische kliniek. - Behandeling met radioactieve jodium isotopen
Hierbij wordt radioactief jodium via een infuus gegeven. Dit wordt alleen opgenomen door het hyperactieve schildklierweefsel en maakt dit kapot, het gezonde schildklierweefsel wordt niet vernietigd. Het geeft een goed resultaat bij ongeveer 95% van de zieke katten. Het voordeel is dat na deze ingreep een huisdier geen medicijnen meer nodig heeft. Daarnaast is geen narcose nodig en er is geen risico op beschadiging van de bijschildklieren.
Het nadeel van deze ingreep is dat doordat er gebruik wordt gemaakt van een radioactieve stof, een huisdier een week intern moet worden opgenomen in een kliniek met een speciaal geïsoleerde ruimte. Deze behandeling wordt in Nederland bij dierenkliniek De Lingehoeve te Lienden uitgevoerd.
Welke behandeling kiezen we?
De keuze is afhankelijk van een aantal factoren, zoals de leeftijd, of een kat makkelijk medicijnen inneemt, de algehele lichamelijke conditie van de kat, de nierfunctie en de kosten van de behandelingen. Wij zullen samen met u de mogelijkheden doornemen om de best mogelijke therapie te kiezen.
Indien u verder nog vragen heeft naar aanleiding van deze informatiebrief kunt u ten alle tijden contact met ons op nemen.
